478- Hayız gören kadınlar, altı kısımdır:
1) Belli zaman ve sayıda âdet gören: İki
ay peş peşe aynı zamanda âdet gören ve âdet gördüğü günlerin miktarı da aynı
olan kadınlardır. Örneğin, iki ay peş peşe ayın ilk gününden yedinci gününe
kadar kan gören kadın.
2) Belli zamanda âdet gören: İki ay
peş peşe aynı zamanda âdet gören, ama iki ayda gördüğü âdet günlerinin miktarı
değişik olan kadınlardır. Örneğin, iki ay peş peşe ayın ilk gününden itibaren
kan görür; ama birinci ay yedinci günde, ikinci ay ise sekizinci günde kan
kesilir.
3) Belli sayıda âdet gören: İki ay
peş peşe âdet gördüğü günlerin sayısı eşit olan, ama iki aydaki kan görme
zamanları değişik olan kadınlardır. Örneğin, ilk ayda ayın beşinden onuna
kadar, ikinci ayda ise ayın on ikisinden on yedisine kadar kan görür.
4) Kendisine âdet edinememiş kadın: Bir
kaç ay âdet görmüş, ama kendisine belli bir âdet edinemeyen veya âdeti değişmiş
ve yeni bir âdet yerleşmemiş olan kadındır. Ki buna "muztaribe"
denir.
5) İlk kez âdet gören kadın: Ki buna
"mübtedia" denir.
6) Âdetini unutan kadın: Ki buna
"nâsiye" denir.
Bunların her birine ait özel hükümleri vardır ki ilerdeki
konularda açıklanacaktır.
1- Belli Zaman ve Sayıda Âdet Gören Kadın
479- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadınlar,
üç grupturlar:
1) İki ay peş peşe aynı zamanda âdet kanı gören ve aynı
zamanda kanı tamamen kesilen kadın. Meselâ, iki ay peş peşe ayın ilk gününden
âdet görmeye başlar ve yedinci gün kanı kesilir. Demek bu kadının âdeti ayın
birinden yedisine kadardır.
2) Kadının kanı kesilmiyor; ama iki ay peş peşe belirli bir
kaç gün, örneğin ayın birinden sekizine kadar gördüğü kan, hayız niteliklerini
taşıyor; yani katı, siyah ve yakıcı olur ve basınçla dışarı çıkar. Diğer
günlerde gördüğü kan ise, istihaze özelliklerini taşır. Böyle bir kadının
âdeti, ayın birinden sekizine kadar olur.
3) Kadın, iki ay peş peşe aynı vakitte âdet görür; şöyle ki,
üç gün veya daha fazla aralıksız kan gördükten sonra, bir gün veya daha fazla
kan kesilir ve sonra yeniden kan görmeye başlar ve kan gördüğü günlerle kanın
kesildiği günler her ikisi birlikte on günü geçmez; her iki ayda da kan gördüğü
günlerle arada kesildiği günler üst üste aynı miktarda olur. Şu durumda âdet
süresi kan gördüğü ve arada kesildiği günlerin tamamı kadardır.
Elbette kanın kesildiği günlerin sayısı her iki ayda da aynı
olması gerekmez. Meselâ, birinci ayda ayın ilk gününü kan görür ve üç gün
kesilir ve yeniden üç gün kan görür. İkinci ayda ise, üç gün kan görür, sonra
üç veya az veya daha fazla gün kan kesilir ve yeniden kan görür. Ancak hepsi
bir arada dokuz günü geçmez. İşte bu durumda hayız sayılır ve kadının âdeti
dokuz gün olur.
480- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadın,
âdeti zamanında veya âdeti geri veya ileri alınmış denecek kadar, iki üç gün
âdetinden önce veya iki üç gün sonra kan görmeye başlarsa, gördüğü kan, hayız
kanının özelliklerini taşımasa da hayız gören kadın için belirlenen hükümleri
uygulamalıdır. Eğer, sonradan hayız görmediği anlaşılırsa, meselâ, üç gün
dolmadan kan kesilirse, terk etmiş olduğu ibadetleri kaza etmelidir.
481- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadın,
âdetinden birkaç gün önce, âdet günlerinin hepsini ve âdetinden birkaç gün
sonra kan görür ve hepsi üst üste on günden fazla olmazsa, hepsi hayız sayılır.
Ancak on günden fazla olursa, yalnızca âdet günlerinde gördüğü kan hayız sayılır;
âdetinden önce ve sonra gördüğü kan, istihaze kanıdır. Âdetinden önce ve sonra
yerine getirmediği ibadetleri kaza etmesi gerekir.
Eğer âdet günlerinde ve bir kaç gün öncesinde kan görür ve
üst üste on günden fazla olmazsa, hepsi hayız sayılır. Ancak on günü geçerse
sadece âdet günleri hayız sayılır ve önce gördüğü kan, istihaze kanıdır. Bu
günlerde ibadet etmemişse, kaza etmelidir.
Eğer âdet günlerinde ve birkaç gün sonrasında kan görür ve
tümü on günü geçmezse hepsi hayız sayılır. Ancak on günden fazla olursa,
yalnızca âdet günleri hayız ve geri kalanı, istihaze kanı sayılır.
482- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadın, bir
kaç gün âdet günlerinden ve birkaç gün de âdet günlerinden önce kan görür ve
tümü on günden fazla olmazsa, hepsi hayız sayılır. Ancak tümü on günden fazla
olursa, âdet günlerinde kan gördüğü günler ve önceki günlerden âdet günlerinin
sayısını tamamlayacak miktarı hayız, geriye kalan ilk günlerde gördüğü kan ise,
istihaze kanı sayılır.
Bir kaç gün âdet günlerinden ve bir kaç gün de âdet
günlerinden sonra kan görür ve tümü on günden fazla olmazsa, hepsi hayız
sayılır. Ancak fazla olursa, âdet günlerinde kan gördüğü günler ve sonraki
günlerden, âdet günlerinin sayısını tamamlayacak miktarı, hayız ve geri kalanı
istihaze kanı sayılır.
483- Belli hayız âdeti olan bir kadın, üç gün
veya daha fazla kan görür, daha sonra temizlenir ve yeniden kan görmeye başlar;
ancak iki kan arası on güne ulaşmaz; ama kan gördüğü günlerin tümü ile arada
temizlendiği günler hepsi birlikte on günden fazla olursa; meselâ, beş gün kan
görür, beş gün temizlenir ve yeniden beş gün kan görür, bu bir kaç şekilde
olabilir:
1) İlk defada gördüğü kanın hepsi veya bir miktarı hayız
âdeti günlerinde gerçekleşir ve temizlendikten sonra ikinci kez gördüğü kan
ise, âdet günlerinin dışında olursa, ilk kez görülen kan, hayız kanı ve ikinci
kez görülen kan ise, istihaze kanı sayılmalıdır.
2) İlk kez görülen kan, âdet günlerinde olmaz; ancak ikinci
kez görülen kanın hepsi veya bir miktarı âdet gün-lerinde gerçekleşirse, bu
durumda ikinci kez görülen kanın hepsini hayız ve ilk kez görülen kanı,
istihaze kanı saymak gerekir.
3) İlk ve sonraki görülen kanın bir miktarı âdet günlerinde
olur ve birinci kanın âdet günlerine rastlayan kısmı üç günden az ve bununla
arada temiz olduğu günler ve yine ikinci kez görülen kanın âdet günlerine
rastlayan kısmı, hepsi bir arada on günden fazla olmazsa, bu durumda bunların
hepsi hayız sayılır. İlk kez görülen kanın âdet günlerinden önceye ve ikinci
kez görülen kanın âdet günlerinden sonraya rastlayan kısmı, istihaze sayılır.
Meselâ, ayın üçünden onuna kadar âdet gören kadın, herhangi bir ayda ayın
evvelinden altısına kadar kan görür; sonra iki gün temizlenir ve sonra yeniden
on beşine kadar kan görürse, üçünden onuna kadar gördüğü kan hayız kanıdır, birinden
üçüne kadar ve yine onundan on beşine kadar gördüğü kan ise, istihaze kanı
sayılır.
4) İlk ve sonraki görülen kanın bir miktarı âdet günlerinde
olur; ancak âdet günlerinde görülen kanın miktarı üç günden az olursa, iki kan
ve aradaki temizlik süresince, önceki konuda açıklandığı üzere hayız gören
kadına haram olan işleri terk etmeli ve istihaze kanı gören kadının işlerini
yapmalı; yani müstehaze kadın hakkında açıklananlara göre ibadetlerini eda
etmelidir.
484- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadın,
âdet günlerinin dışında ancak âdet günleri sayısınca kan görürse, ister bu âdet
günlerinden önce olsun, ister sonra olsun, onu hayız saymalıdır.
485- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadın,
âdeti vaktinde kan görür; ancak sayısı, âdet günlerinden az veya çok olur ve
temizlendikten sonra yeniden âdet günleri sayısınca kan görürse, her iki defada
da âdet gören kadına haram olan şeyleri terk etmeli ve müstehaze kadının
işlerini yapmalıdır.
486- Belli zaman ve sayıda âdet gören kadın, on
günden fazla kan görürse, âdet günlerine rastlayan kan, hayız kanın
özelliklerini taşımasa bile hayızdır; âdet günlerinden sonra gördüğü kan, hayız
özelliklerini taşısa bile, istihaze kanıdır. Meselâ, devamlı ayın birinden
yedisine kadar âdet gören bir kadın, ayın evvelinden on ikisine kadar kan
görürse, ilk yedi gün hayız ve sonraki beş gün istihaze kanı sayılır.
2- Belli Zamanda Âdet Gören Kadın
487- Belli zamanda âdet gören kadınlar, üç kısma
ay-rılırlar:
1) İki ay peş peşe belirli zamanda hayız kanı gören ve sonra
temizlenen ama her iki ayda âdet gördüğü günlerin sayısı aynı olmayan kadın.
Meselâ iki ay peş peşe ayın birinden itibaren kan görür; ama birinci ay yedinci
günde ve ikinci ay ise sekizinci günde kan kesilir. Böyle bir kadın ayın
birinci gününü âdetinin ilk günü kabul etmelidir.
2) Kanı devamlı akan ancak iki ay peş peşe belli bir vakitte
gördüğü kan hayız kanının özelliklerini taşıyan -yani katı, siyah ve sıcak olup
basınçla ve yakarak çıkan- ve diğer zamanlarda gördüğü kan ise, istihaze
kanının özellikleri taşıyan ama, hayız özelliklerini taşıyan günlerin sayısı
her iki ayda aynı ölçüde olmayan kadın. Meselâ, gördüğü kan ilk ayda birinden
yedisine ve ikinci ayda da ayın birinden sekizine kadar hayız özelliklerini
taşır; diğer günlerde gördüğü kan ise, istihaze kanının özelliklerini taşır.
Böyle bir kadın ayın birini âdetinin ilk günü olarak kabul etmelidir.
3) İki ay peş peşe belli vakitte üç gün veya daha fazla
hayız kanı gören, sonra temizlenen ve ikinci defa kan gören ve kan gördüğü
günlerle arada temizlendiği günlerin tümü on günden fazla olmayan ama ikinci ay
birinci aydan az veya çok âdet gören kadın. Meselâ, birinci ay sekiz gün,
ikinci ay dokuz gün kan görür. Böyle bir kadın da ayın birinci gününü âdetinin
birinci günü saymalıdır.
488- Belli zamanda âdet gören kadın, âdet
vaktinde, âdetinden iki üç gün önce veya iki üç gün sonra, âdeti "ileri
veya geri alındı" denilecek şekilde kan görürse, hayız kanının
özelliklerini taşımasa bile, âdet gören kadınların yapmaları gereken şeyleri
yapmalıdır. Sonradan hayız kanı olmadığını anlarsa, meselâ üç gün olmadan
kesilirse, terk ettiği ibadetleri kaza etmelidir.
489- Belli zamanda âdet gören kadın, on günden
fazla kan görür ve zikredilen niteliklere dayanarak hayız kanı olduğunu da
tespit edemezse, kendi akrabalarının âdet sayısını kendisine ölçü edinir ve o
miktarda hayız gördüğünü kararlaştırır. İster baba tarafından akrabası
olsunlar, ister anne tarafından; ister hayatta olsunlar, ister ölü, bu fark
etmez. Ama onların âdetini kendisine âdet edinebilmesi için onların hepsinin
gördükleri hayız günlerinin sayısı, aynı olması gerekir. Eğer onların hayız
günlerinin sayısı aynı olmazsa, meselâ, bazılarının âdeti beş gün, diğer
bazılarınınki yedi gün olursa, onların âdetini kendisine âdet edi-nemez. Ama
akrabaları arasında âdeti diğerlerinden farklı olan kimseler, farklı olmayanlar
karşısında hiç sayılacak kadar az olurlarsa, bu durumda akrabalarının
çoğunluğunun âdetini kendisine âdet edinebilir.
490- Belli zamanda âdet gören kadın ve
akrabalarının âdet sayısını kendisine âdet kabul eden kadın, her ayda âdet
gördüğü ilk günü, hayızın birinci günü kabul etmelidir. Meselâ, her ayın
birinci gününde kan gören ve bazen yedinci ve bazen sekizinci gün temizlenen
bir kadın, eğer bir ayda on iki gün kan görürse ve kendi akrabalarının âdeti de
yedi gün olursa, ayın ilk yedi gününü hayız ve geri kalanını istihaze
saymalıdır.
491- Belli zamanda âdet gören ve şer'î açıdan
kendi akrabalarının âdet sayısını kendisine ölçü kabullenmesi gereken bir
kadının akrabası olmazsa veyahut âdet sayıları birbirine uymazsa, her ay kan
gördüğü ilk günden itibaren yedi günü hayız ve geri kalanı istihaze saymalıdır.
3- Belli Sayıda Âdet Gören Kadın
492- Belli sayıda âdet gören kadınlar, üç gruba
ayrılırlar:
1) İki ay ard arda hayız günlerinin sayısı bir ölçüde ama
kan görme zamanı değişik olur ki, bu durumda, kan gördüğü günler ne kadar
olursa onun âdeti sayılır. Meselâ, birinci ay, ayın birinden beşine kadar ve
ikinci ay, on birinden on beşine kadar kan görürse, âdeti beş gün olur.
2) Kanı devamlı akar; ama iki ay ard arda gördüğü kan birkaç
gün hayız kanının ve geriye kalanı istihaze kanının özelliklerini taşır ve her
iki ayda kanın hayız özelliklerini taşıdığı süre aynı ama zamanı farklı olur
ki, bu durumda hayız kanının özelliklerini taşıdığı süre, âdet günleri sayılır.
Örneğin bir ay, ayın birinden beşine; ikinci aysa, on birin-den on beşine
görülen kan, hayız kanının ve diğer günlerse istihaze kanının özelliklerini
taşırsa, âdet günlerinin sayısı beş gün demektir.
3) İki ay ard arda üç gün veya daha fazla kan görür ve bir
gün veya daha fazla temizlenir ve yeniden kan görür, birinci ay ve ikinci ayda
kan gördüğü vakit, farklı olur; an-cak her iki ayda da kan gördüğü ve arada
temizlendiği günlerin tümü on günden fazla olmaz ve sayısı aynı ölçüde olur ki
bu durumda, kan gördüğü ve arada temiz olduğu günlerin tümü onun hayız âdeti
sayılır.
Elbette arada temiz olduğu günlerin sayısının her iki ayda
da aynı olması gerekmez. Meselâ ilk ay, ayın birinden üçüne kadar kan görür ve
iki gün temizlenir ve yeniden üç gün kan görür; ikinci ay on birinden on üçüne
kadar kan görür, iki gün veya daha az veya daha fazla temizlenir ve yeniden kan
görür ve tümü sekiz günden fazla olmaz ki bu durumda, onun âdeti sekiz gün
olmuş olur.
493- Belli sayıda âdet gören kadın, âdet
günlerinin sayısından fazla kan görür ve kan gördüğü günlerin sayısı on günü
aşarsa, bu durumda gördüğü kanların hepsi aynı niteliğe sahip olursa, kan
gördüğü andan itibaren âdet günlerinin sayısınca hayız ve geri kalanını
istihaze kanı saymalıdır.
Ancak gördüğü kanların hepsi aynı nitelikte olmaz, birkaç
günü hayız kanının ve geri kalanı ise istihaze kanının özelliklerini taşırsa,
bu durumda hayız kanı özelliklerini taşıyan günler, âdet günleriyle eşit
olursa, o günleri hayız ve geri kalanı istihaze kanı olarak saymalıdır. Eğer
hayız özelliklerini taşıyan günler, âdet günlerinden fazla olursa, yalnızca
âdet günleri kadarı hayız ve geri kalanı istihaze kanıdır. Eğer hayız kanı
özelliklerini taşıyan günler, âdet günlerinden az olursa, o günleri ve diğer günlerden
hesaplandığında âdet günlerinin sayısını tamamlayacak kadarı, hayız ve geri
kalanını istihaze olarak kabul etmelidir.
4- Kendisine Âdet Edinememiş Kadın
494- Birkaç ay kan görmüş; ama kendisine belli
bir âdet edinememiş kadın (ki buna "muztaribe" denir), on günden
fazla kan görür ve gördüğü kanların hepsi aynı niteliğe sahip olur ve
akrabalarının âdeti de yedi gün olursa, yedi günü hayız, geri kalanını istihaze
kanı olarak kabul etmelidir. Akrabalarının âdeti daha az meselâ, beş gün
olursa, o kadarını hayız kabul eder ve farz ihtiyat gereği, akrabalarının âdet
sayısı ile yedi gün arasındaki iki günde de âdet gören kadına haram olan işleri
terk edip, istihaze kanı gören kadının yapması gerekenleri yapmalıdır; yani
müste-haze kadının hükümlerini uygulayarak ibadetlerini yapar. Eğer
akrabalarının âdeti yedi günden fazla, meselâ dokuz gün olursa, yedi gününü
hayız olarak kabul etmeli ve farz ihtiyat gereği, yedi günle akrabasının âdeti
arasındaki iki günde ise müstehaze kadının hükümlerini uygulamalı ve hayız
gören kadına haram olan işleri terk etmelidir.
495- Kendisine âdet edinememiş kadın, on günden
fazla kan görür ki, bunun bir kaç günü hayız kanının özelliklerini ve diğer
birkaç günü istihaze kanının özelliklerini taşırsa, bu durumda hayız
özelliklerine sahip olan kan, üç günden az ve on günden fazla görülmezse, hepsi
hayız sayılır. Hayız özelliklerine sahip olan kan, üç günden az görülürse, onu
hayız sayıp yedi güne kadar geri kalan kısmında önceki hükümde açıklananı
uygulamalıdır.
Hayız özelliklerine sahip olan kanın görülmesinden on gün
geçmeden yeniden hayız özelliklerini taşıyan kan görürse, hüküm aynıdır.
Meselâ, beş gün rengi siyah ve dokuz gün rengi sarı ve tekrar beş gün rengi
siyah kan görürse, önceki kanı hayız sayıp geri kalanı yedi güne kadar önceki
hükümde açıklananı uygulamalıdır.
5- İlk Kez Âdet Gören Kadın
496- İlk kez kan gören kadın, on günden fazla
kan görür ve gördüğü kanların hepsi aynı nitelikte olursa, belli zamanda âdet
gören kadınla ilgili olarak açıklandığı üzere akrabalarının âdet miktarını
hayız ve geri kalanı istihaze kanı olarak kabul etmelidir.
497- İlk kez âdet gören kadın, on günden fazla
kan görür; ancak birkaç günü hayız kanının ve diğer birkaç günü de istihaze
kanının özelliklerini taşırsa, hayız özelliklerine sahip olan kan üç günden az
ve on günden fazla olmadığı takdirde, hepsi hayız sayılır. Ama hayız
özelliklerine sahip olan kanın üzerinden on gün geçmeden yeniden hayız
özelliklerini taşıyan kan görürse, meselâ, beş gün siyah ve dokuz gün sarı ve
yeniden beş gün siyah kan görürse, hayız özelliklerini taşıyan ilk kanın
görülmesinden itibaren hayız saymalı ve sayı açısından da akrabalarının âdet
sayısını ölçü almalı ve geri kalanı istihaze kanı saymalıdır.
498- İlk kez âdet gören kadın, on günden fazla
kan görür ki, bir kaç günü hayız kanının, diğer birkaç günü de istihaze kanının
özelliklerine sahip olur ve hayız özelliklerini taşıyan kan üç günden az veya
on günden fazla olursa, hayız özelliklerini taşıyan kanın görülmesinden
itibaren hayız saymalı ve sayısı açısından da akrabalarının âdetini ölçü almalı
ve geriye kalanını istihaze kanı olarak kabul etmelidir.
6- Âdetini Unutan Kadın
499- Âdetini unutan kadın (ki buna
"nasiye" denir), on günden fazla kan görürse, kanı hayız
özelliklerine sahip olduğu günleri, on güne kadar hayız kanı, geri kalanı
istihaze kanı saymalıdır. Hayız kanını, özelliklerine dayanarak anlayamazsa,
farz ihtiyat gereği, ilk yedi günü hayız kanı, geri kalanı ise, istihaze kanı
olarak saymalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder